Nie ma wątpliwości, że bycie rodzicem to emocjonalne wyzwanie i niejednokrotnie może pojawiać się skala różnorodnych emocji, doświadczanych przez rodziców. Stres związany z odpowiedzialnością, zapewnieniem opieki dziecku, rozumieniem jego potrzeb oraz godzeniem wielu ról społecznych, może doprowadzać do pojawienia się tych trudniejszych przeżyć, w tym do wybuchówzłości. Długotrwały stres może również prowadzić do wypalenia rodzicielskiego. Roskam i współpracownicy (2018) wyróżnili cztery czynniki, które charakteryzują specyfikę modelu wypalenia rodzicielskiego tj:

1. Dystansowanie się emocjonalne, które przejawia się trudnościami w nawiązywaniu autentycznych relacji z dzieckiem. Rodzic ma trudność z okazywaniem emocji dziecku.
2. Wyczerpanie psychiczne i fizyczne, które przejawia się w poczuciu wyczerpania, brakiem odpowiedniej ilości snu, bezsennością, bólami głowy, obniżoną odpornością oraz drażliwością. Konieczność zajmowania się dziećmi wywołuje u rodzica zmęczenie i niechęć do działania.
3. Poczucie daremności rodzic ma poczucie, że niezależnie ile poświęca uwagi, wspólnego czasu, to jego działania nie przynoszą zamierzonych efektów i nie może on nauczyć dziecka nowych zachowań i umiejętności.
4. Kontrast pomiędzy tym jak rodzić wyobrażał sobie siebie w roli rodzica, a tym jak rodzic postrzega siebie w tej roli obecnie.

Jak wskazują badacze główny mechanizm, który zachodzi w procesie wyczerpania rodzicielskiego to zmęczenie, które zaczyna się przedłużać i prowadzi, do tego, że rodzice zaczynają oszczędzać swoje zasoby i dystansują się emocjonalnie od dziecka. W dalszej konsekwencji prowadzi to do niskiego zaangażowanie się rodziców w interakcje z potomstwem. Rodzice zaczynają głównie koncentrować się na zaspokojeniu podstawnych potrzeb dziecka (Roskam i in., 2018). Na podstawie dotychczas przeprowadzonych badań można wyróżnić kilka czynników ryzyka. między innymi; wiek rodzica, status społeczno-ekonomiczny, poczucie wsparcia, regulacja emocji. Okazuje się, że na wypalenie rodzicielskie bardziej narażeni są młodzi rodzice, osoby mające więcej niż jedno dziecko oraz osoby, które wychowują dzieci znacznie różniące się wiekiem. Nie bez znaczenia pozostają sposoby regulowania emocji (Mikolajczak,Raes i in., 2018).

Błędne koło złości
Rodzicowi, który doświadcza wypalenia rodzicielskiego, zdecydowanie trudniej radzić sobie z pojawiającymi się emocjami. Bardzo często takie wybuchy złości prowadzą tylko do pogorszenia sytuacji i znacznych wyrzutów sumienia. Dlatego tak ważna jest świadomość, co może
powodować złość, jakie są jej sygnały i w końcu jak możną ją czuć i wyrażać. Pomocna może być obserwacja kiedy pojawią się poszczególne emocje i jakie potrzeby za nimi stoją.

„Czułam/em irytację gdy…”
„Byłam/em zdenerwowany gdy…”
“Krzyczałam/ krzyczałem gdy…”
Warto połączyć te stwierdzenia z jakimiś potrzebami, które były niezaspokojone lub kryły się być może
za tymi zachowaniami.
„W tych sytuacjach brakowało mi”
„ Potrzebowałam/łem….”
„Tęskniłam/łem za…”

Uczenie się radzenia ze złością oraz szukanie czynników ochronnych w procesie rodzicielstwa jest procesem, który może wspierać interakcje rodzic-dziecko.

Jeśli czujesz że sobie nie radzisz, ze sobą lub swoim dzieckiem? Skontaktuj się z którymś z naszych specjalistów na www.fbs.edu.pl/psychoterapia/ 

Źródła:E. Tyralik-Ktps://dziecisawazne.pl/moje-dziecko-mnie-denerwuje-10-powodow-rodzicielskiej-zlosci/ulpa Uwaga! Złość, Natuli, Szczecin 2021.

Moje dziecko mnie denerwuje – 10 powodów rodzicielskiej złości

Mikolajczak M., Raes M.-E., Avalosse H., Roskam I. (2018), Exhausted parents: sociodemographic, childrelated, parent-related, parenting and family-functioning correlates of parental burnout. Journal of Child and Family Studies, 27(3), 602–614.
Roskam I., Gallée L., Aguiar J., Akgun E., Arena A., Arikan G., Aunola K., Bader M., Barham E.J.,
Besson E.,Beyers W., Boujut E., Brianda M.E., Brytek-Matera A., Carbonneau N., César F., Chen B.B.,
Dorard G., dosSantos Elias L.C., … Mikolajczak M. (2022), Gender equality and maternal burnout: A 40- country study.
Journal of Cross-Cultural Psychology, 53(2), 157–178. https://doi.org/10.1177/00220221211072813.
Piotrowski, K., Dzielińska, M., Sanna, K., & Szczygieł, D. (2022). Wypalenie rodzicielskie: wprowadzenie do teorii i badań. Psychologia Rozwojowa, 2022(Numer 3), 9-23.